Tarifit Werkwoorden

[Ajenna]

Hier een lijst met alle werkwoorden die ik ken, alleen de stam (nog) geen vervoegingen.
Voor de mensen die Berbers willen leren of bij leren.

Je mag mij verbeteren en aanvullen!
Uitspraak:
[/table]

7	Arabische ح	Q/q	Arabische ق	A/a	E van pet
3	Arabische ع	E/e	Eu van deur/geur	X/x	Arabische ﺥ
G/g	Engelse G, great	U/u	NL oe	Y/y	NL j
Dh	van There	Th	van Thing	A/a	lange aa
3'	Arabische ﻍ	J/j	van Jack

hebben	3arek/3ak
doen	Egg
zeggen	Ini
halen	Awi
maken	Egg
gaan	Ra7
weten	Ssen
zien	Twara
komen	Asd
kijken	Xezza
willen	Azzu
geven	Uwsh
vinden	Af
praten	Ssawer
werken	Xdem
vertrekken	Ffe3
meenemen	Awi
zitten	Qqim
eten	Esh
wonen	Zde3
ruziën	Mne3
vechten	Mne3
kwijtraken	Weddar
geloven(religie)	Amen
genezen	Genfa
bouwen	Bni
dragen	Ssi
sluiten	Belle3'
begrijpen	Fhem
snijden	Kkes
dineren	Munsew
breken	Arrez
ontdekken	Af
drinken	Sew
uitgeputzijn	A7er
bestaan	Iri
trouwen	Mresh
samenkomen	Msagar
opstaan	Bedd
vermoorden	Ne3
bidden	Zzaj
neerzetten	Sass
stelen	Tasha
rennen	Azzer
verkopen	Zenz
kopen	Se3
blijven	Qqim
lopen	Uyua
oorlogvoeren	Mne3
schreeuwen	Ss3uy
knippen(haar)	7ssen
slapen	Ttes
dansen	Sh'te7
lezen	3a,Qqa
leren	7fedh,Qqa,3a
leven	dda
zingen[/td[td]3ennej
stoppen	Bedd
scheren	7ssen
zoeken	Azzu
veranderen	Bedder
aanraken	xadha
roepen	Barre7
vullen	Anni
volzijn	Hemmara
voorbereiden	Wzedh
klaarzijn	Qemmer
kiezen	Ixdha
rijden	Ndeh
instappen	Ni
vallen	Wdha
bakke	Qra
opletten	Xtta
krabben	shemez

[/td] [td] [/td]

[td][/td]

 

[Patron]

kun je voor mij aangeven hoe je de 7, x, Q, q en die letters moet uitspreken?

 

[Ajenna]

kun je voor mij aangeven hoe je de 7, x, Q, q en die letters moet uitspreken?

Heb het erbij gezet

 

[Patron]

Okee 3affak!

Kun je ervan uitgaan dat je meestal bij het werkwoord 'egh' toevoegt voor de ik-vorm?

bijvoorbeeld: Bedd (stoppen) wordt Beddegh (ik stop)

 

[Ajenna]

Dit is wat ik zie, ben even alle werkwoorden die ik had langs gegaan.
ik vind een paar soorten veranderingen, sommige komen vaak voor andere niet:

1. stam+egh
Ik merk dat woorden die eindige met een medeklinker, meestal eindige met -egh.
Af - Afegh
Qqim - Qqimegh zitten
Ssas - Ssasegh neerleggen
Zenz - Zenzegh verkopen
Uwsh - Uwshegh geven

Woorden die eindige met een medeklinker, maar de 2de laatste letter is een E(bijv. Xdem, Belle3, Arrez) eindigt op een andere manier op -egh (zie 2).

2. Stam+letterwisseling+gh
Ik merk dat woorden die eindige met een medeklinker en als ena laatste letter een E hebben van letters wisselen en daarna een gh toevoegen.
Ssen - Ssnegh weten
Xdem - Xdmegh werken
Esh - Shegh eten
Egg - Ggegh doen
Kkes - Kksegh snijden

OF je kan zeggen dat de ena laatste E wegvalt en er een -egh bij komt dus:

Azzer - Azzr - Azzregh rennen
Belle3 - Bell3 - Bell3egh sluiten
Mresh - Mrsch - Mrschegh trouwen

3. Stam +gh
Woorden die eindige op een klinker, eindige meestal met -gh
Xezza - Xezzagh kijken
Azzu - Azzugh zoeken
Iri - irigh bestaan
Uyua - Uyuagh lopen

4. Overige veranderingen
Overige veranderingen waar ik niets van begrijp

Woorden die eindige met een A, kunnen wel eens in een I veranderen in de ik-vorm:
Twara - Twarigh zien
Genfa - Genfigh genezen
Wdha - Wdhigh
Misschien valt iemand anders andere dingen op, maar dit is wat ik momenteel uit onze spelling begrijp

 

[Romaissa]

Baarak Allahu fiekoem.. Hier kunnen we allemaal wat van leren

 

[Patron]

een mooie uitleg heb je daar gezet.

Ik had vaak moeite met het verleden tijd.

In de hij-vorm kun je bijna overal de i(t) ervoor zetten

rennen = azzer

hij rent = itazzer

 

[NRD1980]

Hier een lijst met alle werkwoorden die ik ken, alleen de stam (nog) geen vervoegingen.
Voor de mensen die Berbers willen leren of bij leren.

Je mag mij verbeteren en aanvullen!

Uitspraak:

7	Arabische ح	Q/q	Arabische ق	A/a	E van pet
3	Arabische ع	E/e	Eu van deur/geur	X/x	Arabische ﺥ
G/g	Engelse G, great	U/u	NL oe	Y/y	NL j
Dh	van There	Th	van Thing	A/a	lange aa
3'	Arabichse ﻍ	J/j	van Jack

hebben	3arek/3ak
doen	Egg
zeggen	Ini
halen	Awi
maken	Egg
gaan	Ra7
weten	Ssen
zien	Twara
komen	Asd
kijken	Xezza
willen	Azzu
geven	Uwsh
vinden	Af
praten	Ssawer
werken	Xdem
vertrekken	Ffe3
meenemen	Awi
zitten	Qqim
eten	Esh
wonen	Zde3
ruziën	Mne3
vechten	Mne3
kwijtraken	Weddar
geloven(religie)	Amen
genezen	Genfa
bouwen	Bni
dragen	Ssi
sluiten	Belle3'
begrijpen	Fhem
snijden	Kkes
dineren	Munsew
breken	Arrez
ontdekken	Af
drinken	Sew
uitgeput zijn	A7er
bestaan	Iri
trouwen	Mresh
samenkomen	Msagar
opstaan	Bedd
vermoorden	Ne3
bidden	Zzaj
neerzetten	Sass
stelen	Tasha
rennen	Azzer
verkopen	Zenz
kopen	Se3
blijven	Qqim
lopen	Uyua
oorlog voeren	Mne3
schreeuwen	Ss3uy
knippen(haar)	7ssen
slapen	Ttes
dansen	Sh'te7
lezen	3a,Qqa
leren	7fedh,Qqa,3a
leven	dda
zingen	3ennej
stoppen	Bedd
scheren	7ssen
zoeken	Azzu
veranderen	Bedder
aanraken	xadha
roepen	Barre7
vullen	Anni
vol zijn	Hemmara
voorbereiden	Wzedh
klaar zijn	Qemmer
kiezen	Ixdha
rijden	Ndeh
instappen	Ni
vallen	Wdha
bakken	Qra
opletten	Xtta
krabben	shemez

Hier ben ik echt blij mee!!!!! Haffak attas!!!

 

[NRD1980]

Dit is wat ik zie, ben even alle werkwoorden die ik had langs gegaan.
ik vind een paar soorten veranderingen, sommige komen vaak voor andere niet:

1. stam+egh
Ik merk dat woorden die eindige met een medeklinker, meestal eindige met -egh.
Af - Afegh
Qqim - Qqimegh zitten
Ssas - Ssasegh neerleggen
Zenz - Zenzegh verkopen
Uwsh - Uwshegh geven

Woorden die eindige met een medeklinker, maar de 2de laatste letter is een E(bijv. Xdem, Belle3, Arrez) eindigt op een andere manier op -egh (zie 2).

2. Stam+letterwisseling+gh
Ik merk dat woorden die eindige met een medeklinker en als ena laatste letter een E hebben van letters wisselen en daarna een gh toevoegen.
Ssen - Ssnegh weten
Xdem - Xdmegh werken
Esh - Shegh eten
Egg - Ggegh doen
Kkes - Kksegh snijden

OF je kan zeggen dat de ena laatste E wegvalt en er een -egh bij komt dus:

Azzer - Azzr - Azzregh rennen
Belle3 - Bell3 - Bell3egh sluiten
Mresh - Mrsch - Mrschegh trouwen

3. Stam +gh
Woorden die eindige op een klinker, eindige meestal met -gh
Xezza - Xezzagh kijken
Azzu - Azzugh zoeken
Iri - irigh bestaan
Uyua - Uyuagh lopen

4. Overige veranderingen
Overige veranderingen waar ik niets van begrijp

Woorden die eindige met een A, kunnen wel eens in een I veranderen in de ik-vorm:
Twara - Twarigh zien
Genfa - Genfigh genezen
Wdha - Wdhigh
Misschien valt iemand anders andere dingen op, maar dit is wat ik momenteel uit onze spelling begrijp

Wat is twara en twarigh?? Twara is Zien en twarigh IK ZIE??

 

[NRD1980]

Ps hoe zeg je de 7 en de 3???

 

[Ajenna]

Twara is de stam van het werkwoord zien, letterlijk vertaalt is het "zie". In het berbers is de stam het zelfde als een gebiedende wijs.
Gebiedende wijs= iemand commanderen de actie uit te voeren zegmaar.
Twara is hier een slecht voorbeeld voor, want niemand commandeert elkaar om te zien. Maar werkwoorden zoals Egg of Xza kunnen wel. Bijv. "Egg!" = "doe!" En "Xza!" = "Kijk!"

Twarigh = ik zie. De ik-vorm van de tegenwoordige tijd.

7 = als je het arabische alfabet kent is het de ح, het is een soort 'g' geluid vanuit je keel. Het is moeilijk uit te leggen, makkelijker als iemand het voordoet, misschien op YouTube?
3 = de Arabische ع, een soort gorgel geluid in je keel. Je moet even op YouTube ofso een filmpje zoeken met iemand die het voordoet want deze letters zijn best pittig uit te spreken.

 

[Asitem]

Je hebt => Ghak en nee 3ak !
Gaan => uyar/ugar en nee ra7 (arabisch)
Kijken => xem en nee xezar (arabisch)
Wonen => zedex en nee zede3
Vermoorden => negh en nee ne3
Schreeuwen => ssxuy en nee ss3uy
vol zijn ==> ccur en nee 3ammar (arabisch)

x = kh

Regards

 

[Ajenna]

Oke Asitem jij bent de Professional in Tarifect , ik verbeter het wel.

 

[Ajenna]

Nog een aantal werkwoorden, Asitem aan jouw de eer om te kijken of alles wel klopt
Alles staat (soort van) op alfabetische volgorde.

C spreek je uit als Sh

Aaien = Xadha
Aandoen = yadh (yarredh?)
Aanraken = xadha
Aanzetten = Cagher
ademen = arr nnefs
afmaken = kemmer
bakken= Qra
bedekken = dher
Beginnen = kumasa, badha
Begraven = nder
begrijpen= Fhem
bellen = Ssassa
bestaan= Iri
betalen = xedjes
bevrijden = axu, dhreq
bidden= Zzaj
bijten = z3ef
binden = qqen, Cedd
binnenkomen = adhef
braken = nser
branden = 7aq, Cmedh
breken= Arrez
blijven= Qqim
bouwen= Bni
bewaren = xemmer
dansen= Cte7
delen = bdha
denken = pinsa
dineren = Munsew
doen= Egg
doorslikken = sseghri
doven = ssexsi
draaien = zeyya
dragen= Ssi
dromen = uazja
drinken= Sew
drukken = 3ebbez
durven = z3em
duwen = 3an
een scheet laten = keff
eten= Ecc
gaan= Ragh, Uyar/ugar
geloven(religie)= Amen
genezen= Genfa
geven= Uwc
gehoorzamen = gg array
graven = 7fa, ghez
groeien = ghmi, mgha
halen= Awi
hebben= ghak
hakken = fas, fejjeq, zdhem
haten = Cah
helpen = 3awen
hoesten = usu
honger hebben = djaz
hopen = ttmenna, Ssithem < jou naam?
horen = ser
houden = xemmer
houden van = exs
huilen = Ru
instappen= Ni
imiteren = 3eyyeb
kijken= Xezza, Xem
kopen= Segh
komen= Asd
kwijtraken= Weddar
krabben= Cemez
klaar zijn= Qemmer
kiezen= Ixdha
knippen(haar)= 7ssen
klimmen = Ari
koken = Ssengw
knijpen = Cwi
knoppen = Cedd
kussen = ssudhem, thsoenta
kwijlen = sriyzez, sruddi
laat zijn = 3etta
lachen = dh7ec
laten vallen = ghdher
lezen= 3a,Qqa
leren= 7fedh,Qqa,3a
leven= dda
lopen= Uyar,Ugar,Gua
leiden = gewwedh, ndeh
lenen = adher
liegen = ssxarreq
liggen = Mxedh
likken = rse7
loslaten = dhreq
losmaken = axu
legen = Cedjegh
luisteren = ss7ess, senet
maaien = mzja
maken= Egg
meenemen= Awi
menen = t3ir
morsen = Cedjegh
naaien = xeyyedh
naar beneden gaan = hwa, dha
naar boven gaan = ari , ge33edh
naar huis gaan = awe7
naderen = qarreb, adhes
nadoen = 3eyyeb
neerzetten= Sass
opletten= Xtta
ontdekken= Af
oorlog voeren= Mnegh
opstaan= Bhedd
omdraaien = qreb
omhelzen = dharre3
onderwijzen = ssemredh, ssgha
ontmoeten = mmerqa, mserqa
openen = azem
ophangen = ayer
ophouden = ssbhedd
pellen = qecca
plakken = sserseq
plassen = bhec
planten = zzu
ploegen = caz
poepen = bhadh
praten= Ssawer
preken = xtebh, 7eddeth
proberen = prubha, qedjeb
roepen= Barre7
rijden= Ndeh
rennen= Azzer
ruziën= Mne3
redden = sarrbha
regeren = dhebba, 7hem
remmen = frina
rekenen = 7seb
rillen = azjizj
roeien = qeddef
roeren = 7arrec
roken = kkeyyef, kkem
rollen = sseqnunni, sse7nunnedh
ruiken = neffe7, ttfu7, cemm
ruilen = sawem
rusten = ayye7
slapen= Ttes
stoppen= Bhedd
scheren= 7ssen
samenkomen= Msagar
schreeuwen= Ssxuy
sluiten= Bellegh
snijden= Kkes
stelen= Tacca
samenvoegen = ssmun, ssmerqa, sserseq
schamen = sedh7i
schenken = farregh
scheuren = ghas
schieten = wweth
schillen = qecca
schrijven = ari
schudden = zzerz
slaan = Sseqqer, wweth
Spatten = rucc
spelen = ira
spijt hebben = ndem
springen = ndu, ngez
spugen = ssusef
staan = bhedd
sterven = mmeth
tekenen = ari
tellen = 7sebh
teruggeven = arr
terugkomen = dhwer, azje3, 3qebh
toegeven = n3em
trappen = aqqer
trekken = zjbedh
trouwen= Mrecc
uitgeput zijn= A7er
uitleggen = ssefhem, carre7
uitnodigen = 3adh
uitzetten = ssexsi
vallen= Wdha
vechten= Mnegh
verkopen= Zenz
vermoorden= Negh
vertrekken= Ffegh
vinden= Af
vullen= Anni
vol zijn= Ccur
voorbereiden= Wzedh
vangen = ndi
vasten = zum
vasthouden = cebba
vastpakken = ttef
vegen = fadh
veranderen = bhedder
verbergen = snuffa
verbieden = 7arrem
verbinden = sserseq, ssmun, ssmerqa
verbranden = ss7aq , cmedh
verdedigen = ddafe3
verdienen = sedda, abhe7
verdrinken = ghaq
verdwijnen = wedda
vereren = 3bedh
vergeten = ttu
vergeven = sme7, 3fu
verlangen = azzu, exs
verliezen = wedda
vermoeden = tahem
vernietigen = addez, arrez
veroordelen = 7kem
verraden = ghdha
verstikken = zjeyyef
verstoppen = snuffa
vertellen = 3awedh
verven = Pinta
vervloeken = n3er
verwonden = ssendef, yzem, zja7
vlechten = mmudh
vliegen = fafa, dhu
vluchten = awer
volgen = dhfa
vouwen = dhfes, twa
vragen = sseqsa
werken= Xdem
weten= Ssen
willen= Azzu
wonen= Zedex
wassen = Ssiadh, Srir, Sebben
water putten = ayem
wegen = wzen
weigeren = agi
wekken = faq
wensen = azu, xes
werpen = nda, 7ri, seyyebh
weven = dharrez
wikkelen = cmes
winnen = abhe7
wrijven = n7edh, 7ekk
zaaien = za3
zich herinneren = 3qer
zich omdraaien = nneqrebh
zich terugtrekken = awer
zeggen= Ini
zien= Twara
zingen= 3ennej
zitten= Qqim
zoeken= Azzu
zwemmen = fdhe7, 3um
zweten = ddedh
zwijgen = ssqa

 

[alhocima]

Awe7 is toch niet altijd naar huis? Ook awe7 a maghrib zeggen ze